Συνέντευξη-Βουνό με τους Σπύρο Γραμμένο, Κωνσταντίνο Πουλή, Γιάννη Ταυλά

Στις 18/3/23, πριν την εμφάνισή τους στο Nostos, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με τους τρεις μοναδικούς συντελεστές της παράστασης “Έχουμε Ρεύμα”, τους Σπύρο Γραμμένο, Κωνσταντίνο Πουλή και Γιάννη Ταυλά.

Ο Σπύρος Γραμμένος, τραγουδιστής, κιθαρίστας, ραδιοπαρουσιαστής και τηλεοπτικό Νούμερο, είναι γνωστός για τις τιράντες του, την περιβόητη εκτέλεση του τραγουδιού του “Κουκουλοφόρος” ζωντανά στην ΕΡΤ, και τα τραγούδια του, που παρόλη την φαινομενική αφέλεια που έχουν πολλές φορές, είναι πραγματικά όμορφα και ουσιαστικά. Ξεκίνησε να παίζει κιθάρα και να τραγουδάει από μικρή ηλικία και μέχρι το 2009 δούλευε ως κομμωτής, ενώ άρχισε να παίζει σε μαγαζιά στα 23 του. Ο τελευταίος του δίσκος (τέταρτος σε σειρά) κυκλοφόρησε το 2021 και στις 20/3/23 κυκλοφόρησε το single Καμία Μόνη με την Νεφέλη Φασούλη.

Ο Κωνσταντίνος Πουλής είναι δημοσιογράφος στο ThePressProject, ένα ανεξάρτητο δημοσιογραφικό εγχείρημα που χρηματοδοτείται από τις συνδρομές του κοινού, host της εκπομπής “Ανασκόπηση”, αρθρογράφος, συγγραφέας και ανερχόμενο ταλέντο στο λαϊκό τραγούδι.

Ο Γιάννης Ταυλάς είναι καθηγητής κιθάρας και πιάνου, μουσικός παραγωγός, ενορχηστρωτής, τραγουδοποιός και επίσης ο τυπάς που δεν συμπεριλήφθηκε στην αφίσα. Ο νέος του δίσκος Τραγούδια μιας Χρήσης φαίνεται να αμφιταλαντεύεται ανάμεσα σε σαχλό και φιλοσοφικό. Φημολογείται ότι εισήλθε στην παράσταση μέσω μιας θείας του, η οποία “τους τον φόρτωσε”. 

                                           ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~                               

Στη συνέντευξη συμμετείχαν οι μαθητές Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, Ολυμπία Καθηνιώτη, Ειρήνη Αθανασοπούλου, Δέσποινα Μαντά και εμφανώς και ο κύριος Κουτάκης

Εδώ μπορείτε να βρείτε το πρόγραμμά μας στο Facebook

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Κωνσταντίνος: ...Μπορώ να δω τις ερωτήσεις για να κάνω τον έξυπνο;

Λοιπόν, γράφει, πάμε. Γεια σας, είστε λοιπόν ο Σπύρος Γραμμένος ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ο καλύτερος μουσικός της Ελλάδας από το site spirosgrammenos.gr?

Σπύρος: Ο καλύτερος τραγουδιστής.

Τραγουδιστής, μάλιστα. Το πως ξεκίνησες με την μουσική το έχεις πει πάρα πολλές φορές, οπότε μπορούμε νομίζω να το παραλείψουμε [σσ: υπήρχε πίεση από άποψη χρόνου]. Πως ξεκίνησε όμως ο Γιάννης με τη μουσική;

Γιάννης: 8 χρονών σε ωδείο

Κωνσταντίνος: Φλώρος.

Γιάννης: Πήγα να μάθω κλασική.

Κωνσταντίνος: Αυτό ήταν δηλαδή; Ξεπέταξες Σπύρο, ξεπέταξες Γιάννη, έτσι θα πάει; Ασ’ τον λίγο να πει, έχει κάνει 30 χρόνια σπουδές στη μουσική και τον ξεπέταξες σε 3 δευτερόλεπτα!

Σπύρος: Είναι δημοσιογράφος αυτός τώρα και…

 

Πες τα όλα.

Γιάννης: Τι να πω; Είμαι καθηγητής μουσικής, αυτή είναι η βασική μου ιδιότητα. Καθηγητής κιθάρας-πιάνου. Έχω δίπλωμα κιθάρας, δίπλωμα σύνθεσης...

Κωνσταντίνος: Δεν έχουμε άλλο χρόνο, ευχαριστούμε.

Γιάννης: Είναι βαρετά. Σας το είπα.

 

Κωνσταντίνε, εσύ τραγουδάς. Πότε ξεκίνησε αυτό;

Κωνσταντίνος: Ε, έχει πολύ καιρό, από πέρσι. Με το τραγούδι.

Από όταν ξεκίνησε η παράσταση.

Σπύρος: Τα πεταμένα λεφτά. (στον Κωνσταντίνο) Να πω εγώ για σένα;

Κωνσταντίνος: Ναι καλύτερα.

 

Σπύρος: Ο Κωνσταντίνος ασχολούντανε…ασχολουνταν…ασχολούντασθο (γράψτο αυτό) με το θέατρο δρόμου.

Κωνσταντίνος: Εγώ είχα μια σχέση με το θέατρο που ήταν θεωρητική και έπαιζα και πολλά χρόνια θέατρο δρόμου. Δηλαδή ήμουν με μια παρέα που ταξίδευε σε όλη την  Ελλάδα που έπαιζε σε δρόμους, πλατείες, καταλήψεις για πάρα πολύ καιρό. Αυτό το έκανα για χρόνια.

Σπύρος: Τζάμπα.

Κωνσταντίνος: Με καπέλο.

Σπύρος: Εννοώ ότι το έκανε τζάμπα, δεν έβγαζε κάπου αυτό το πράγμα.

Κωνσταντίνος: Ναι, γιατί η τέχνη είναι αυτοσκοπός, δεν βγάζει κάπου αλλού.

 

Και με το ThePressProject πως ξεκίνησες να συνεργάζεσαι?

Κωνσταντίνος: Κάναμε μια παράσταση σαν επιθεώρηση με τον θίασο που έπαιζα, τους Τζιλιτζάντζουλες και είχε έρθει ο Εφήμερος εκεί, που είναι ο άνθρωπος που έφτιαξε το ThePressProject. Είχε έρθει να με βρει, είχε διαβάσει κάποια κείμενά μου και μου είπε ‘’θα κάνω ένα site και θέλω να έρθεις να αρθρογραφείς”.

 Έγινε ο καλύτερός μου φίλος, ο πιο κοντινός μου άνθρωπος και σιγά σιγά άρχισα να κάνω περισσότερα πράγματα στο Press: την εκπομπή, την Ανασκόπηση -που ήταν πάλι ιδέα του Κώστα- αλλά και ραδιοφωνία. Μετά το θάνατό του, αυτό έχει απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς μου καθημερινά.

Όταν ξεκίνησες είχες εμπειρία με τα άρθρα ή με τη δημοσιογραφία γενικά;

Κωνσταντίνος: Όχι όχι, γενικά έχω αυτή την τάση να εισβάλλω στα χωράφια άλλων.

Γιάννης: Ο Κωνσταντίνος έχει τραγουδήσει με τον Νταλάρα. Από τη στιγμή που ξεκίνησε να τραγουδάει εξελίσσεται γρήγορα.

Κωνσταντίνος: Α ναι. Πέρσι τραγούδησα με τον Γιώργο.

Σπύρος: Παίζαμε σε ένα φεστιβάλ με 60 καλλιτέχνες, που έπαιζε και ο Νταλάρας και ο Πουλής.

Κωνσταντίνος: Ναι, ήταν ‘’Νταλάρας, Πουλής και άλλοι’’

 

Τι θα δούμε σήμερα? - Τι είναι το έχουμε ρεύμα?

Σπύρος: Το έχουμε ρεύμα είναι συνέχεια των “Πεταμένων Λεφτών” και είναι συνέχεια που ήρθε από μόνη της δηλαδή η δομή είναι σχεδόν η ίδια. Το περιεχόμενο έχει αλλάξει αρκετά, (ένα 50% περίπου είναι βασισμένο στο πεταμένα λεφτά). Αυτό που θα δείτε είναι…γέλιο-κέφι-χορός! Έχει τραγούδια και πρόζες.

Και πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας?

Κωνσταντίνος: Τον Ταυλά μας τον έχει φορτώσει μία θεία του.

Σπύρος: Και τον Πουλή μου τον φόρτωσε μία δικιά του θεία.

Γιάννης: Η θεία μου είναι μία μεγάλη συνδρομήτρια στο Press, γι' αυτό είχε την επιρροή να με βάλει [γέλια]

Κωνσταντίνος: Με το Σπύρο γνωριστήκαμε σε μία…

Σπύρος: …συναυλία για το ThePressProject.

Κωνσταντίνας: Το Χιούι-Λιούι-Ντιούι ήτανε. - Θα τα λέμε μία φράση ο καθένας? [γέλια]

…Και κάναμε παρέα 

Σπύρος: Μετά.

Ενώ πριν?

Κωνσταντίνος: Όχι, πριν γνωριστούμε δεν κάναμε καθόλου παρέα - συμβαίνει συχνά αυτό.

Σπύρος: Επειδή εγώ το εκτιμώ πάρα πολύ το υποκριτικό του ταλέντο (είναι μεγάλος υποκριτής) και μου αρέσει όπως τραγουδάει τα λαϊκά τα τραγούδια, όταν ήμασταν πριν δύο χρόνια το καλοκαίρι στο εξοχικό του μαζί με τη μητέρα του…

Κωνσταντίνος: Κάναμε διακοπές με τη μαμά μου βασικά.

 

Σπύρος: Κάναμε διακοπές με τη μαμά του και τις γυναίκες μας ναι, και σε κάποια φάση του είπα "Θα 'θελες να παίξουμε μαζί αυτό το Σεπτέμβρη-Οκτώβρη;" και χάρηκε πάρα πολύ, ξετρελάθηκε τη χαρά του, αλήθεια. Και μετά το είπα στη μαμά του. Της λέω "Θα παίξουμε μαζί με τον Κωνσταντίνο" και μου λέει "Άντε μωρέ τι θα κάνει ο Κωνσταντίνος;"  [γέλια] 

Η οποία όμως είναι τεράστια fan, έχει έρθει πάρα πολλές φορές να μας δει.

Κωνσταντίνος: Και με τις φίλες της!

Ολύμπια: Αυτό θα μπορούσε να είναι σενάριο από τα νούμερα - είναι, βασικά 

Χαράλαμπος: Εκδρομή με τα ΚΑΠΗ 

Σπύρος: Σε είπε ΚΑΠΗ;

Κωνσταντίνος: Τη μάνα μου είπε.

 

Σπύρος: Για να γυρίσουμε στην ερώτηση, ο Γιάννης είναι ένας τραγουδοποιός που τον εκτιμώ χρόνια τώρα, μου αρέσει, σαν χαρακτήρας είναι παιδί. Θεία δεν υπάρχει, είναι όλα ψέματα.

Γιάννης: Είναι ηθοποιός η θεία.

Σπύρος: Ναι στην κατάληψη στο Ρεξ

…Και λοιπόν, τον είχα καλέσει σε ένα live στον Ορφέα που έπαιζα μόνος μου σαν καλεσμένο, να 'ρθει να πει δύο τραγούδια δικά του, σαν παρουσίαση. Μου άρεσε, παίζει και πάρα πολλά όργανα και ήξερα ότι και θα κουμπώσει μαζί μας σαν άνθρωπος, γιατί είναι βλαμμένος κι αυτός…

Αλλά και ότι θα βοηθήσει πάρα πολύ μουσικά, καλλιτεχνικά, σε αυτό το κομμάτι.

Και τώρα παίζει μόνος του στον Ορφέα.

Σπύρος: Τώρα έφτασε σε αυτό το σημείο, ανδρώθηκε και μπορεί να παίξει μόνος του στον Ορφέα. Έπαιξε ήδη, πήγαμε και τον είδαμε, φωνάζαμε από κάτω, χαμός έγινε.

Δυνατό live

Γιάννης: Ναι ήταν φοβερή εκείνη η μέρα, γιατί το πρωί ήμουνα στη Σαντορίνη (γιατί είχα το μάθημα την προηγούμενη μέρα), γύρισα, έκανα μία συνάντηση, πήγαμε παίξαμε στο Τσίλλερ στην κατάληψη και μετά έπαιξα στον Ορφέα. Ήταν λίγο busy αυτή η μέρα.

Τώρα όμως θα αρχίσεις πιο τακτικά παραστάσεις

Γιάννης: Τώρα ναι, θα συνεχίσω στον Ορφέα μόνος μου - δεν σας χάλασε αυτό [στους άλλους δύο]

Σπύρος: Κι εγώ μόνος 

Χαράλαμπος: Επιτέλους 

Σπύρος: Ξέρεις κάτι?

Χαράλαμπος: Τι να ξέρω?

Σπύρος: Η παράσταση που θα κάνω τώρα, χωρίς τα παιδιά, θα λέγεται "Επιτέλους

Μόνος". [γέλια] Το είπες για πλάκα?

Χαράλαμπος: Για πλάκα το είπα ναι, δεν ήξερα.

Ολύμπια: Αφού το είπε στο ραδιόφωνο 

Χαράλαμπος: Ά ναι, το είπε εκεί? Δεν το θυμάμαι

Σπύρος: Καλά δεν ντρέπεσαι ρε?

Χαράλαμπος: Εγώ σε άκουσα που γκρίνιαζες επειδή δεν παίζεις μόνος σου, δεν τα άκουσα όλα.

Κωνσταντίνος: Μάλλον πρέπει να ακούσω αυτή τη συνέντευξη [γέλια]

Ολυμπία: Εγώ άκουσα το τέλος.

Κωνσταντίνος: Και τι έκανε, μας έβριζε?

 

Χαράλαμπος: Έλεγε βασικά ότι βρίζετε εσείς οι δύο μαζί τον Γιάννη...

Γιάννης: Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Κι εγώ θα παίζω μόνος μου, αλλά υπήρξε σκέψη να παίζουμε με τον Κωνσταντίνο στο απέναντι μαγαζί.

Γιάννης: Ή να πηγαίνουμε κάθε βραδιά που θα παίζει ο Σπύρος, να πιάνουμε το πρώτο τραπέζι και να πίνουμε και να κλαίμε.

Υπάρχει κάποια ερώτηση που θα θέλατε να κάνουν σε συνέντευξη και δεν σας έχουν κάνει?

Σπύρος: Με έχουν ρωτήσει και τι ζώδιο είμαι, και ποιο είναι το αγαπημένο μου χρώμα. Εγώ δεν έχω κάποια.

Ολύμπια: Ευτυχώς που τις σβήσαμε αυτές.

Σπύρος: Χιούμορ?

Χαράλαμπος: Όχι, έχουμε κάποιες έτσι λίγο "χαζές".

Σπύρος: Θέλετε να μας πείτε κάποιες?

Χαράλαμπος: Βασικά, το είπαμε... ψάχναμε για τζάμπα ερωτήσεις.

Κωνσταντίνος: Για την για την επόμενη συνέντευξη, για άλλους?

Γιάννης: Καλή στρατηγική αυτό.

 

Ο Σπύρος είπε πριν λίγες μέρες στο ραδιόφωνο ότι ο λόγος που δεν έρχονται συχνά στην περιοχή μας είναι το υψηλό κόστος. Πως πήρατε λοιπόν την απόφαση να έρθετε;

Σπύρος: Ανακαλύψαμε ότι έχω 13 χρόνια που έρχομαι σε αυτό το μαγαζί. “Ζω από τη μουσική” δεν σημαίνει “κάνω ένα live και μπορώ να επιβιώσω”. Πρέπει να κάνω και ραδιόφωνο στο PressProject, πρέπει και στην τηλεόραση να είμαι όσο μπορώ, και θέατρο, και ραδιοφωνικά σποτάκια, και μουσική στο θέατρο.

Γιάννης: Ας πούμε εγώ δουλεύω σε ωδεία, κάνω τη βδομάδα 45 μαθήματα, είμαι και επαγγελματίας μουσικός που σημαίνει ότι παίζω κάπου από μία ως τρεις φορές κάθε βδομάδα, ενώ παράλληλα ενορχηστρώνω, κάνω παραγωγές (δίσκους) και κάνω και δικά μου πράγματα.

Σπύρος: Και πάει και μια φορά τη βδομάδα στη Σαντορίνη για μαθήματα.

Γιάννης: Από το σύνολο αυτών, μπορώ να πω ότι ζω σαν μουσικός.

Σπύρος: Ενώ σαν δημοσιογράφος έχεις ένα site, λες και δυο τραγούδια…

 

Κωνσταντίνος: Εγώ τους τρέφω όλους αυτούς για να είμαστε ειλικρινείς. Λοιπόν, εγώ δε δίνω ποτέ συμβουλές, δίνω μόνο μία και αυτή είναι ότι δεν πρέπει κανείς να αρνείται να ζήσει τα καλλιτεχνικά του όνειρα σκεπτόμενος τα λεφτά. Ό,τι άλλο θέλει κανείς, μπορεί να το κάνει και δεν ανακατεύομαι ποτέ στη ζωή κανενός για να δω τι κάνει, τι δεν κάνει, αν παντρεύεται, αν κάνει παιδιά, τίποτα.

Σπύρος: Εμένα μου ‘πες να μην παντρευτώ.

 

Κωνσταντίνος: Να μην παντρευτείς; Δεν ακούς και πας και κάνεις άλλα αντ’ άλλων. Παρόλα αυτά το λέω σοβαρά, είναι το μόνο πράγμα που πιστεύω. Έπαιζα κι εγώ παλιά θέατρο δρόμου, κάνοντας κι εγώ διάφορες άλλες δουλειές, κάνοντας μαθήματα, κάνοντας χίλια δυο. Και πάλι, εξακολουθώ να έχω μια γκάμα δραστηριοτήτων και νομίζω ότι είναι άλλο πράμα να αγωνιά κανείς επειδή είναι φτωχός και άλλο πράμα να έχει παραιτηθεί από αυτό που συνιστά το νόημα της ζωής του, τον πυρήνα της ζωής του. Αυτό δεν πρέπει να το κάνει κανείς ποτέ, υπό οποιαδήποτε οικονομική πίεση. Αυτό είναι το μόνο που συνιστώ. Μπορεί κάνεις να βαρεθεί, να κουραστεί, να μη θέλει, αυτό είναι μια χαρά. Είναι το μόνο πράγμα που νιώθω ότι πρέπει κανείς να υπερασπιστεί σε πείσμα της ζωής και της πίεσης που δέχεται απέξω.

 

Πώς βλέπετε την κατάσταση σχετικά με ελευθερία του λόγου; - για τον Κωνσταντίνο είναι αυτή πιο πολύ.

Γιάννης: Την  είχαμε σήμερα αυτή τη συζήτηση, οφείλουμε να πούμε την αλήθεια.

Κωνσταντίνος: Λοιπόν για τη δημοσιογραφία λέμε; Για την ελευθερία του Τύπου. Ωραία. Δεν υπάρχει. Υπάρχει μια μορφή απαγόρευσης πιο ύπουλη. Δεν φυλακίζεται κατά κανόνα κανείς, (πού και πού μπορεί να υπάρξουν και συνέπειες πιο άμεσες) αλλά γενικά δεν χρειάζεται να βάλεις κάποιον φυλακή, απλώς τον στραγγαλίζεις οικονομικά. Οπότε πάρα πολλοί άνθρωποι λένε διαφορετικά πράγματα από αυτά που πιστεύουν ή δεν μπορούν να πουν αυτά που πιστεύουν, γιατί δεν μπορούν να επιβιώσουν, δεν υπάρχει κάποιος που να τους πληρώνει για να λένε ό,τι γουστάρουν. Οπότε λες αυτά που θέλει όποιος σε πληρώνει. Και γι’ αυτό γενικά ακούμε… υπάρχει μια αναντιστοιχία μεταξύ του τι νιώθει ο κόσμος ας πούμε για το έγκλημα που συνέβη στα Τέμπη και τι εκπέμπει η κεντρική συστημική ενημέρωση για αυτό. Υπάρχει μια αναντιστοιχία που οφείλεται σε αυτό. Εγώ έχω τη σπάνια τύχη σε όλη μου τη ζωή, σε όλα τα εγχειρήματα που έχω λάβει μέρος, επειδή ήταν όλα τους περιθωριακά, να μπορώ να λέω πάντα ό,τι μου καπνίσει. Με το τίμημα να είναι περιθωριακά αυτά που κάνω, αλλά κάπως έτσι ζω.

Κουτάκης: Συγγνώμη που παρεμβαίνω. Απλά όταν η συστημική εξουσία αναλαμβάνει ένα μέσο, πάντα δημιουργείται ένα κενό το οποίο καλύπτεται από κάτι άλλο. Δηλαδή για παράδειγμα εγώ την Ανασκόπηση την έμαθα από μαθητή μας παλιό. Από νέα παιδιά.

Σπύρος: Είδες τι γίνεται στα σχολεία;

Κωνσταντίνος: Διδάσκεται στην εκπαίδευση.

Κουτάκης: Από νέα παιδιά τα οποία βλέπανε, ενώ εγώ δεν το είχα πάρει χαμπάρι ας πούμε. Τώρα βλέπει όλη η οικογένεια.

Γιάννης: Το περιθωριακό μάλλον έχει να κάνει με το ότι δεν είναι από την κύρια πηγή της χώρας.

Κουτάκης: Ακριβώς ναι, δηλαδή πάντα υπάρχει ένα κενό

Γιάννης: Προφανώς υπάρχει και η ζήτηση από μεγάλη μερίδα του κόσμου, απλά είναι δύσκολο να βγει προς τα έξω…

Κουτάκης: Δηλαδή και το πρόγραμμα που κάνουμε, ξεκίνησε με το σκεπτικό ότι τα παιδιά θα πρέπει να έρθουν σε επαφή με μουσική της εποχής τους. Τώρα αν πάρουμε την mainstream μουσική της εποχής τους, δεν θα έρθουν ποτέ σε επαφή. Οπότε θα πρέπει να ανακαλύψουν νέα πράγματα και να δουν κατά πόσο τους εκφράζει, κατά πόσο όχι, κατά πόσο τους αρέσει… Τα παιδιά ας ακούσουν, ας έρθουν σε επαφή με αυτό τον τρόπο. Δηλαδή δεν περιμένουμε να ανοίξει το καλοκαιρινό club να πάμε σε συναυλία. Κι ας αποφασίσουν τι τους αρέσει…

Πιστεύεις ότι θα μπορούσε να αλλάξει η κατάσταση στην Ελλάδα;

Κωνσταντίνος: Εγώ έχω μια αντιφατική στάση σε σχέση με αυτό, έχω αυτό που ονομάζει ένας φιλόσοφος το “σθένος του απελπισμένου”. Έχω δηλαδή την αγωνιστικότητα ενός ανθρώπου που ταυτοχρόνως δεν περιμένει τίποτα. Δεν είμαι αισιόδοξος, δεν πιστεύω ότι ντε και καλά θα καταφέρουμε κάτι, αλλά πασχίζω με όλες μου τις δυνάμεις να υπερασπίζομαι τους αγώνες αυτών που παλεύουν για να αλλάξει κάτι. Είναι μια αντιφατική και παράδοξη θέση, αλλά αυτό είναι.

Χαράλαμπος: Ναι, νομίζω καταλαβαίνω. Είχαμε κάνει και τη μαθητική πορεία για τα Τέμπη, και κατέβηκα κι εγώ, έκανα και πλακάτ… Αλλά δεν νιώθω ότι θα κάνουνε τίποτα οι από πάνω, όσες πορείες και να κάνουμε.

Σπύρος: Απάντα τώρα. Σε ένα παιδί που κατέβηκε στην πορεία για τα Τέμπη…

 

Κωνσταντίνος: Ο κόσμος πού και πού αλλάζει. Και υπάρχουν περίοδοι στην ιστορία κατά τις οποίες οι άνθρωποι πιστεύουν ότι ο κόσμος αλλάζει. Δηλαδή η περίοδος μετά την ελληνική επανάσταση ήταν περίοδος που οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο κόσμος αλλάζει. Η περίοδος της μεταπολίτευσης, η περίοδος μετά τη Χούντα, ήταν περίοδος που οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο κόσμος αλλάζει. Αυτό είναι ένας τρόπος για να αξιολογήσεις το πολιτικό περιβάλλον. Δεν είναι κάτι αντικειμενικό, δεν είναι κάτι που μετριέται, όπως λέμε ένα κι ένα κάνουν δύο. Αλλά είναι σίγουρο ότι αν κάτι έχει νόημα, είναι να πασχίζουμε γι’ αυτό το πράγμα. Να βγαίνεις και να φωνάζεις χωρίς να ξέρεις τι θα γίνει, χωρίς καμία βεβαιότητα.

Γιάννης: Με την αίσθηση αυτού που θεωρείς εσύ σωστό να κάνεις.

 

Σπύρος: Για κάποιο λόγο ένιωσα τώρα το συναίσθημα –με αυτό που είπες, με την ερώτηση, και με την απάντηση του Κωνσταντίνου- που ένιωθα το 2011 στην πλατεία στο Σύνταγμα, με αυτό που συνέβη σε όλες τις πλατείες της Ελλάδας το 2011. Ήμουν στην πλατεία συντάγματος και υπήρχαν μέρες που πραγματικά νομίζαμε ότι το επόμενο δευτερόλεπτο θα αλλάξουν τα πάντα. Φυσικά απογοητευτήκαμε οικτρά, φυσικά και ήρθε μια κυβέρνηση που μας είπε ότι ήταν αριστερή και μας απογοήτευσε πάρα πολύ, αλλά δεν γίνεται να σταματήσεις να αγωνίζεσαι ή να σταματήσεις να βλέπεις το αύριο. Και όσο το βλέπεις αυτό, νομίζω ότι πρέπει με κάθε τρόπο να παλεύεις ενάντια σ’ αυτό που δε θες. Να βρίσκεις τον τρόπο σου, όποιος και να είναι αυτός, και να αγωνίζεσαι γι’ αυτό.

Γιάννης: Κάτι σαν τη δημιουργία. Πρέπει πάντα να πιστεύεις ότι το επόμενο σου τραγούδι θα είναι το καλύτερο που θα γράψεις. Το επόμενο σου κείμενο το καλύτερο που θα κάνεις. Αν δεν το ‘χεις αυτό το κίνητρο, θα είσαι υπόλογος στον εαυτό σου.

Σπύρος: (Αυτόν από πού τον πήραμε;)

…Εγώ ζω συνεχώς με αυτό το άγχος, σε κάθε τραγούδι που γράφω δεν ξέρω αν θα γράψω άλλο.

Κωνσταντίνος: Κι εγώ το ίδιο..

Σπύρος: Είναι πολύ αγχωτικό. Ενώ έχω φίλους που όταν τελειώνει ένα τραγούδι λένε ‘’Ντάξει, το επόμενο θα είναι καλύτερο’’ Εγώ ζω με το αντίθετο. Θα μπορέσω να ξαναγράψω;

Κουτάκης: Τυπικός ΑΕΚτζης είσαι

Σπύρος: Το χω πεί;

Κουτάκης: Ναι, στην προηγούμενη.

Σπύρος: Καλά εντάξει, δεν ασχολούμαι τώρα με την ΑΕΚ, δεν ασχολούμαι γενικά με το ποδόσφαιρο. Νομίζω το είχα πει και αυτό, εγώ πιστεύω ότι η μπάλα παίζεται στα χωράφια και στις αλάνες. Όλο το άλλο είναι εμπόριο, καθαρά. Γι’ αυτό δεν μπορώ να είμαι κάποια ομάδα, γιατί είναι εμπόριο, είναι χρήματα απλού κόσμου. Ο άλλος δεν ταΐζει την οικογένειά του για να πάει να παίξει στοίχημα.

Κουτάκης: Και το χάνει κιόλας…

Σπύρος: Καλά σίγουρα. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο.

 

Ετοιμάζεις κάτι νέο σε δισκογραφία;

Σπύρος: Σε εμένα η ερώτηση…

Κωνσταντίνος: (απαντάει) Ε… όχι γιατί δεν έχω…

Σπύρος: Δισκογραφικά ετοιμάζω να βγάλω ένα single τη Δευτέρα, μεθαύριο, που εσάς μπορεί να είναι πριν από δυο μέρες όταν θα βγάλετε την συνέντευξη…

Χαράλαμπος: Πρίν από ένα μήνα…

Ολυμπία: Πριν από δυό μήνες..

Σπύρος: Πριν δυο μήνες, ναι..

 

Κωνσταντίνος: ΤΙ ;;; Σε δυο μήνες θα τη βγάλετε; Καλά, σοβαρά μιλάτε; Θα σας πω το κόλπο πως θα κάνετε την απομαγνητοφώνηση.

Σπύρος: Αύριο κυκλοφορεί και ο δίσκος του Γιάννη και μεθαύριο ένα τραγούδι δικό μου.

Γιάννης: Ο δίσκος λέγεται Τραγούδια Μίας Χρήσης. Είναι 11 τραγούδια, είναι η δεύτερη μου δουλειά, αλλά είναι ο πρώτος όπου είμαι τραγουδοποιός. Αυτό σημαίνει ότι τα τραγουδάω εγώ τα τραγούδια, γιατί στο πρώτο ήταν δικά μου, αλλά είχα φέρει φίλους να τα τραγουδήσουν αυτοί.

Με το Alceto Project σχεδιάζετε κάτι;

Γιάννης: Βγάλαμε και με αυτούς έναν δίσκο τώρα, τον Ιανουάριο που πέρασε και είμαστε σε διαδικασία να δούμε τι θα κάνουμε το καλοκαίρι σχετικά με αυτό το δίσκο, τις συναυλίες που θα κλείσουμε, πώς θα το προωθήσουμε.

Οπότε να σας περιμένουμε κι από δω;

Γιάννης: Δύσκολα, αλλά δεν το αποκλείουμε…

Σπύρος: Έχει αλλάξει πάρα πολύ η μορφή της δισκογραφίας από αυτό που συνέβαινε πιο παλιά, γιατί η πληροφορία τώρα είναι διάχυτή, για να ακολουθήσει κάπως και η μουσική αυτή την εποχή. Έχουμε φτάσει σε σημείο που κάνουμε single πιο πολύ. Και κάποια στιγμή μαζεύεις κάποια από τα single που έχεις βγάλει, παίρνεις και κάποια ακόμα και βγάζεις ένα δίσκο. Κάπως έτσι είναι πλέον.

Γιάννης: Εγώ δηλαδή κυκλοφόρησα δύο single πριν από το δίσκο και τώρα θα βγει και ο υπόλοιπος.

 

Η επόμενη είναι μία πολύ σημαντική, η οποία είναι για τον Σπύρο.

Τι θα έλεγες σε κάποιον που ασχολείται ερασιτεχνικά, από χόμπι, όμως τους αρέσει πολύ και είναι και αρκετά καλός, οπότε σκέφτεται να ασχοληθεί πιο σοβαρά με τη μελισσοκομία?

Σπύρος: [παύση] ...Μισό. Αυτή την έχω κάνει εγώ την ερώτηση? Πού όμως? [γέλια]

Ολύμπια: Στον Δεληβοριά.

Σπύρος: Όταν τον κούρευα?

Κουτάκης; Καλά, δεν θυμάσαι τη δικιά σου ερώτηση? [γέλια] 

Ολύμπια: Βασικά, σε εκείνον είχες πει για αργυροχρυσοχοΐα.

Σπύρος: Τέλειο

Έχω έναν φίλο που αποφάσισε τώρα, στα 43 του, να ασχοληθεί με τη μελισσοκομία και πηγαίνει σε σεμινάρια μελισσοκομίας.

Ολυμπία: Και τι ανταπόκριση έχει στο ευρύ κοινό?

Σπύρος: Κοίταξε, με τη γυναίκα του έχει κάποια θέματα, γιατί κυκλοφορεί μες στο σπίτι με αυτή τη στολή όλη την ώρα και δεν βοηθάει με το παιδί κτλ. 

 

Χαράλαμπος: Κι αυτό το πετύχαμε.

Σπύρος: Τι εννοείς; 

Χαράλαμπος: Ρωτήσαμε για τη μελισσοκομία και είχες αυτόν τον φίλο σου που ασχολείται...

Σπύρος: Παιδιά, τίποτα δεν είναι τυχαίο στη ζωή.

Δεν σας ρωτήσαμε πώς γράφετε κομμάτια. Πώς είναι η διαδικασία?

Κωνσταντίνος: Εγώ παίρνω την κιθάρα…[γέλια]

 

Θέλω να πω,  έρχεται όλο τυχαία ή ας πούμε βγαίνει  συνήθως πρώτα η μουσική ή πρώτα οι στίχοι?

Σπύρος: Εγώ πιστεύω, για μένα, ότι δεν υπάρχει τίποτα τυχαίο. Δεν πιστεύω στην τυχαία έμπνευση: ότι εκεί που περπατάω θα μου ‘ρθει ένας στίχος. Πιστεύω ότι κάθεσαι, γράφεις πάρα πολλές ώρες, ώστε, όταν θα έρθει έμπνευση, να σε βρει εκεί και να είσαι με το μολύβι στο χέρι. Γιατί πολλές φορές, αυτή η μικρή στιγμή της έμπνευσής μπορεί να έρθει την ώρα που ξέρω ‘γω είσαι στο δρόμο και να μην το καταλάβεις. Το καλύτερο είναι να γράφεις, να ασχολείσαι πολλές ώρες με το γράψιμο, ώστε κάπου να βρεθείτε, για μένα. Ο Γιάννης δεν ξέρω αν έχει άλλη άποψη.

Γιάννης: Αν πάρετε όλες τις απαντήσεις που υπάρχουν, όλες είναι σωστές. Στο τραγούδι, εγώ έχω γράψει και με τις τρεις τρόπους. Δηλαδή και ταυτόχρονα το στίχο με τη μουσική και το στίχο πρώτα και τη μουσική πρώτα. Αλλά είναι αυτό που λέει ο Σπύρος και αυτό ισχύει γενικότερα. Να μην το αναγάγουμε μόνο στο τραγούδι.

 Στην ουσία δεν σταματάς να σκέφτεσαι, δεν σταματάει ποτέ αυτή η διαδικασία. Αυτό που λέει, μπορεί να περπατάς στο δρόμο και εκείνη την ώρα να σκέφτεσαι ένα στίχο. Δεν είναι κάτι που είσαι αφηρημένος και ξαφνικά θα σε βαρέσει, που σου 'ρχεται ξαφνικά  αυτό που λες ότι είναι η έμπνευση, αλλά έρχεται μέσα στο περιβάλλον που έχεις δημιουργήσει και έχεις καλλιεργήσει για να σου 'ρθει. Τον τελευταίο καιρό εγώ προτιμώ να γράφω τραγούδια όταν μου έχει έρθει ιδέα για το τι θέλω να πω, δεν λέω το στίχο, δηλαδή δεν εννοώ ότι περιμένω να γράψω το στίχο. Αποφασίζω ότι θέλω να μιλήσω για αυτό το τραπέζι, όταν είμαι σίγουρος ότι θέλω να μιλήσω για αυτό το τραπέζι, θα ξεκινήσει στίχος, μπορεί να ξεκινήσει η μελωδία, μπορεί να τα κάνω ταυτόχρονα αλλά αποφασίζω την ιδέα πρώτα

[…]

Θα ακούσετε και κομμάτια από τον δίσκο μου σήμερα 

Κωνσταντίνος: Η φράση αυτή του Λόρκα, ότι και ο ποιητής πρέπει να δουλεύει το οκτάωρό του, αυτό είναι κάτι που θα ακούσεις από όλους τους ανθρώπους που παίρνουν σοβαρά την τέχνη τους. Εγώ γράφω λογοτεχνία, δεν γράφω τραγούδια, αλλά νομίζω ότι το βασικό δημιουργικό αίτημα όλων είναι πια η συγκέντρωση. Είναι αυτό που θα σε κάνει να επικεντρώσεις το μυαλό σου μόνο σε ένα πράγμα. Αυτό το παθαίνουν οι άνθρωποι όταν πονάνε, όταν ερωτεύονται και το παθαίνουν και όταν είναι σε δημιουργικό οίστρο. Το αίτημα είναι το τι θα είναι αυτό που θα μας αποσπάσει από τη βοή της καθημερινότητας. Γιατί πάντοτε υποφέρουμε όλοι από πολυδιάσπαση, υποφέρουμε από το διαδίκτυο. Οτιδήποτε και αν κάνεις στο διαδίκτυο είναι πάντοτε σε ένα περιβάλλον πολυδιάσπασης. Οπότε, το βασικό αίτημα είναι αυτό, να βρεις αυτό που θα σε κάνει σαν τον άνθρωπο που ερωτεύεται, που αλλάζει, που μπορεί να αφιερωθεί σε κάτι.

Θέλουμε να ρωτήσουμε και για το βιβλίο σου, τι ήταν αυτό που σου έκανε κλικ και λες "Θα ξεκινήσω να γράψω αυτό";

Κωνσταντίνος: Αυτό είναι ένα βιβλίο που ένα κομμάτι του βασίζεται σε αφηγήσεις του πατέρα μου και ένα κομμάτι του είναι δικά μου δοκίμια, όπου σχολιάζω αυτές τις ιστορίες του πατέρα μου. Αυτό που με έκανε να το γράψω ήταν όταν συνειδητοποίησα ότι τα παιδικά του χρόνια από κάποιες απόψεις έμοιαζαν με την καθημερινή ζωή την εποχή του Ησίοδου. Δεν υπήρχε τρεχούμενο νερό, δεν υπήρχε ρεύμα. Η καθημερινή του ζωή ήταν πρωτόγονη με μία έννοια και ταυτοχρόνως -γιατί έτυχε να μορφωθεί ο πατέρας μου- ήταν ένας άνθρωπος που έφτασε να χρησιμοποιεί τα social media με άνεση κτλ. Οπότε συνειδητοποίησα ότι αυτός ο άνθρωπος, αυτή η γενιά ήταν η γέφυρα, η μοναδική γενιά που θα μπορούσε να μας αφηγηθεί πώς είναι να πατάς με το ένα σου πόδι σε εκείνον τον κόσμο τον πρωτόγονο και με το άλλο πόδι στο σημερινό κόσμο, αυτό ούτε εγώ μπορώ να το πω γιατί γεννήθηκα μέσα στην τεχνολογία, ούτε ο παππούς μου θα μπορούσε να το πει γιατί δεν εξοικειώθηκε ποτέ με τη τεχνολογία. Οπότε αυτή η γέφυρα ήταν που με παρακίνησε να αφηγηθώ αυτή την ιστορία.

Το έγραψες σταδιακά δηλαδή σιγά-σιγά, μαζεύοντας ιστορίες και γράφοντας πάνω σε αυτές ή έγινε με τη μία;

Κωνσταντίνος: Δεν έγινε με τη μία, γιατί είναι ένα βιβλίο που έχει πάρα πολύ διάβασμα. Οπότε είναι μία υπόθεση που κράτησε χρόνια. Οι συνεντεύξεις έγιναν συγκεντρωμένα σε ένα διάστημα, σε ένα καλοκαίρι και κάποιες συμπληρώθηκαν αργότερα, άλλα όλη η δουλειά της συγκέντρωσης του υλικού πήρε χρόνια.

Ωραία, έχουμε και μια τελευταία για την παραγωγή, του Σπύρου και του Γιαννη κυρίως. Την κάνετε μόνοι σας;

Σπύρος: Εγώ κάνω σχεδόν τα πάντα στο σπίτι προπαραγωγή, τα περισσότερα όργανα, ηλεκτρονικά, ψηφιακά… Μου αρέσουν πάρα πολύ τα τύμπανα εμένα και γράφω τα πάντα με τα τύμπανα σε υπολογιστή, το πηγαίνω στη μπάντα, το προβάλλω, βάζουν και αυτοί τις ιδέες τους άμα διαφωνούν ή άμα υπάρχει καλύτερη ιδέα. 

 Η παραγωγή γίνεται στο στούντιο. Και πιστεύω σε αυτό. μπορεί πλέον να έχει γίνει το πράγμα πολύ εύκολο, να μπορείς σπίτι σου να βγάλεις ένα δίσκο, αλλά δεν θα είναι ποτέ δίσκος που θα κάνει ένας άνθρωπος που έχει σπουδάσει να κάνει αυτό και σε ένα χώρο το κάνει όσο κι αν κάνει όχι ποτέ απλά δεν θα είναι το αποτέλεσμα το ίδιο. Δηλαδή Ο Γιάννης κάνει παραγωγή στο σπίτι του και εγώ τον ζηλεύω, όμως είναι συγκεκριμένο το ύφος το οποίο παίζει.

Γιάννης: Στον πρώτο δίσκο παραδείγματος χάρη, είχα 15 τραγουδιστές μαζι με εμένα και 26 μουσικούς. Είναι μία πολύ μεγάλη παραγωγή σε αυτό το δίσκο, από επαγγελματίες μουσικούς, σε επαγγελματικό studio, δηλαδή όλα στη εντέλεια. Αυτός είναι ο επαγγελματικός τρόπος, "ο σωστός", δηλαδή κανονικά έτσι θα έπρεπε να γίνεται, γιατί προσέχεις τον ήχο από την αρχή μέχρι το τέλος του. Τον δίσκο μου, τα Τραγούδια Μιας Χρήσης, τον έγραψα όλο στο σπίτι μου γιατί θέλω να έχει λίγο την μουτζούρα. Αλλά για να πάρει όλο αυτό το χρώμα, δηλαδή δεν συνιστώ ότι έτσι πρέπει να γίνεται. Έτυχε να ταιριάζει σε αυτά τα τραγούδια.

Χαράλαμπος: Από ό,τι είδα τα άλμπουμ σου, τα τρία έλεγαν Σπύρος Γραμμένος και τα άλλα cobalt. Τι συνέβη μ' αυτό?

Σπύρος: Η βιβλιοθήκη της Feelgood πουλήθηκε στην Cobalt. Εγώ δεν έχω υπογράψει ποτέ τίποτα με καμία Cobalt. Είχα υπογράψει στη Feelgood, αλλά πουλήθηκε η μία εταιρεία στην άλλη. Στην Ελλάδα όμως δεν είναι καθαρό, γιατί παραγωγός λέγεται αυτός που θα σ' το πληρώσει, παραγωγός λέγεται και αυτός που θα βάλει τις ιδέες του και παραγωγός μπορεί να λέγεται και ο ενορχηστρωτής. Σ' εμένα, κατά κύριο λόγο επειδή ήμουν αρκετά συγκεντρωτικός, οι παραγωγές είναι δικές μου εκτός από τα τελευταία. Δηλαδή, στους τρεις πρώτους δίσκους έχω κάνει εγώ τα πάντα με τις ιδέες των φίλων μου, αλλά στον τελευταίο δίσκο έκανε την παραγωγή ο κιθαρίστας της μπαντας μου, ο Κώστας Μιχαλός. Το θεωρώ πολύ σωστό να έχεις παραγωγό, υπάρχει ένας έξτρα άνθρωπος να κάνετε παραγωγή, υπάρχει ένα ξένο αυτί, που εγώ το χρειάζομαι στη ζωή μου. Σε όλα τα πράγματα, ό,τι κι αν κάνω θέλω μία τρίτη γνώμη. 

Η συναυλία -ή μάλλον παράσταση- ήταν πολύ ζωντανή, ενώ η σύνδεση και των τριών με το κοινό κρατούσε κάθε στιγμή το ενδιαφέρον. Τρεις διαφορετικοί άνθρωποι, ο καθένας από τους οποίους μας “κράτησε εκεί”, με τα δικά του χαρίσματα, την δική του προσωπικότητα, την δική του σκοπιά, αλλά και συνολικά, με τα τραγούδια και την καυστική τους σάτιρα.

Το πρόγραμμα πέρασε από ολόκληρο το φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων, ξεκινώντας ελαφριά και αστεία, προχωρώντας με τα πιο ξεσηκωτικά κομμάτια, όπως το Ω να σου και κλείνοντας με κομμάτια του Ταυλά σαν το Αισιόδοξο Τραγουδάκι το Παιδικό Τραγουδάκι με την βαριά ατμόσφαιρα που αφήνουν το Το Όνομά μου είναι το Δικό σου και το Καμία Μόνη. Και ενώ η συναυλία φαινόταν να έχει λήξει, ο Σπύρος επέστρεψε με μια ίσως αισιόδοξη, αλλά μελαγχολική νότα, τον Παλιάτσο του Νότη Μαυρουδή, τον οποίο και μας αφιέρωσε.